Beton to jeden z podstawowych i najważniejszych materiałów używanych podczas budowy. Bez niego trudno będzie wznieść ściany, wylać fundamenty czy osadzić okna. Jednak beton betonowi nie jest równy i wybór odpowiednich parametrów produktu wpływa na jego trwałość i odporność na działanie czynników zewnętrznych. Dlatego zostały określone klasy ekspozycji betonu, które mówią nam, jak warunki środowiskowe wpływają na jego twardość.
Klasy ekspozycji betonu – co oznaczają?
Klasy ekspozycji betonu określane są przez obowiązującą w Polsce europejską normę betonową PN-EN 206+A1:2016-12 „Beton – Wymagania właściwości, produkcja i zgodność”, a także Polskie Normy: PN-80/B-01800, PN-82/B-01801, czy też PN-86/B-01811. Norma w szczególności skupia się na trwałości betonu w rzeczywistych warunkach eksploatacji. Na materiał oddziałują różne zagrożenia środowiskowe, które mają znaczący wpływ na jego kondycję. Wyróżniamy siedem głównych zagrożeń:
- X0 – brak zagrożenia korozją i agresją chemiczną,
- XC1-XC4 – korozja spowodowana karbonatyzacją,
- XD1-XD4 – korozja spowodowana chlorkami,
- XS1-XS3 – korozja spowodowana chlorkami z wody morskiej,
- XF1-XF4 – agresywne oddziaływanie zamrażania i odmrażania,
- XA1-XA3 – agresja chemiczna,
- XM1-XM3 – agresja wywołana ścieraniem.
Jak czytać klasy ekspozycji betonu?
Przy każdym z zagrożeń pojawia się cyfra, która określa intensywność działania danego zjawiska. Przykładowo klasa ekspozycji XC2 mówi nam o średnich warunkach związanych z korozją karbonatyzacyjną, klasa ekspozycji XC3 o trudnych, a XC4 – bardzo trudnych. Oznacza to, że wymagania dla betonu w najwyższej klasie będą znacznie wyższe niż w przypadku niskiej klasy. Co ważne, materiał może być jednocześnie narażony na kilka różnych zagrożeń, co musi zostać odnotowane w dokumentacji projektowej. Informacja o tym, jaka klasa ekspozycji betonu dotyczy konkretnej konstrukcji, pozwala przygotować taką mieszankę, która spełni najwyższe wymagania. W przypadku braku informacji o klasach należy podać dokładne zastosowanie betonu w danym miejscu. Na tej podstawie zostanie przygotowany odpowiedni produkt.
Klasy ekspozycji – wymagania dla betonu
Każda klasa ekspozycji betonu zakłada wymagania dotyczące składu mieszanki. Co one zawierają?
- Dopuszczalne rodzaje i klasy składników,
- Maksymalny współczynnik w/c (proporcja wody do cementu),
- Minimalną zawartość cementu,
- Minimalną klasę wytrzymałości betonu na ściskanie,
- Dla niektórych klas środowiskowych także minimalne napowietrzenie betonu i wymagania dla materiałów (cementy SR lub HSR, kruszywo mrozoodporne).
Jaka klasa ekspozycji betonu będzie najlepsza?
Wybór odpowiedniego betonu to zadanie odpowiedzialne, wymagające wiedzy i doświadczenia. Prawidłowy beton to gwarancja trwałości i stabilności całej konstrukcji dlatego, zanim jeszcze powstanie projekt budynku należy przewidzieć warunki środowiskowe i czynniki, na które beton będzie narażony. Każdy element powinien zostać opisany z uwzględnieniem korozji, na jaką może być wystawiony. Doborem odpowiednich klas betonu zajmuje się projektant, ale to rolą inwestora i wykonawcy jest zamówienie wyspecjalizowanego betonu. To kupujący określa wymagania dotyczące produktu (klasy ekspozycji) i przekazuje je producentowi betonu, który przygotowuje mieszankę.
Jaki beton stosować w budownictwie jednorodzinnym?
Nie wszystkie klasy ekspozycji betonu dotyczą każdego budynku. Przykładowo duża agresywność wody w stosunku do betonu, dotyczyć będzie takich konstrukcji jak baseny, mosty, czy nawierzchnie parkingowe. Jeśli wybieramy klasę odpowiednią do budownictwa jednorodzinnego skupimy się bardziej na innych zagrożeniach – korozja występująca w wyniku karbonatyzacji czy agresji chemicznej. Przyjmuje się, że dla klasy ekspozycji XC2 powinniśmy wybierać beton C25/30, a przy klasie XC3 – C30/37, gdzie C określa klasę wytrzymałości na ściskanie.
